Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bugün Rusya’nın Kazan kentinde BRICS Zirvesi'ne katılacak.
Türkiye'nin zirvede Batı ile Doğu arasında kurmaya çalıştığı “denge politikasını” vurgulaması ve BRICS ile ilişkilerini geliştirme niyetini somutlaştırması bekleniyor.
Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yapılacak görüşmede ise ekonomi, ticaret ve enerji başta olmak üzere ikili ilişkilerin gündeme gelmesi öngörülüyor.
BRICS zirvesi dün başladı.
Kararlar ortak deklarasyonla kamuoyuna duyurulacak.
Zirve, Putin’in Perşembe günü düzenleyeceği basın toplantısıyla son bulacak.
Zirveye kimler katılıyor?
Zirveye üye ülkeler Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika, İran, Etiyopya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Mısır katılıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Kazan'da boy gösterecek liderler arasında.
Rus yetkililere göre zirvede 36 ülkenin ve altı uluslararası örgütün temsilcileri olacak.
Bunlar arasında Türkiye gibi adaylıkla ilgilenen ülkeler de bulunuyor.
Zirvenin Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminin başladığı Şubat 2022’den bu yana Rusya topraklarında düzenlenen en yüksek düzeyli uluslararası toplantı olduğu vurgulanıyor.
Putin’in böylece Batı’nın izolasyonuna yanıt verdiği değerlendirmeleri yapılıyor.
Zirvenin ana gündem maddeleri arasında BRICS ülkelerinin kendi aralarında bir ödeme sistemi geliştirmesi var.
Bu adımla, SWIFT adı verilen uluslararası finansal ağa alternatif geliştirilmesi hedefleniyor.
Rusya, Ukrayna savaşını başlatmasının ardından SWIFT sisteminden çıkartılmıştı. Bu, ödemelerin zorlaşmasına neden olarak ülkenin ticari ilişkilerinde sıkıntı yaratmıştı.
Türkiye üye olacak mı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 22 Ekim'de yaptığı bir konuşmada "Türkiye olarak BRICS ile işbirliğimizi samimi bir şekilde geliştirmek istiyoruz. İnşallah Kazan zirvesinin buna vesile olacağına inanıyorum" ifadelerini kullandı.
Erdoğan’ın kalabalık bir heyetle katılacağı zirve, Türkiye açısından birkaç açıdan önem taşıyor.
Türkiye, BRICS üyeliğine ilgi duyduğunu açıklamış ve resmi kaynaklar tarafından duyurulmasa da gruba katılma yönünde başvuru yapmıştı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da Çin ve Rusya ziyaretlerinde Ankara'nın bu niyetini somut şekilde dile getirmişti.
Ancak BRICS’in dönem başkanlığını yürüten Rusya, Kazan zirvesinde genişlemeye ilişkin bir adım olmayacağını söyledi.
Moskova, örgütün 1 Ocak’ta kabul ettiği yeni üyeleri sindirmesi için zaman gerektiğini kaydetti.
Zirvede yeni üyelik yerine ortaklık statüsü adı altında bir mekanizma önerilmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da zirvede, BRICS ile işbirliği konusunda Türkiye’nin kararlılığını yinelemesi, ekonomik ilişkilerini çeşitlendirmek için Doğu’nun yükselen güçleriyle yakın diyalog içinde olmak istediğini ifade etmesi bekleniyor.
Türkiye, BRICS ile işbirliğinin Avrupa Birliği (AB) ile yürüttüğü gümrük birliği anlaşmasına alternatif değil tamamlayıcı olduğunu vurguluyor.
Ankara, birçok farklı uluslararası örgüte katılım göstererek kendi ekonomik çıkarlarının peşinden gittiğini kaydediyor.
Ankara'nın Çin gündemi
Türkiye’nin, BRICS zeminini Çin ile ikili ekonomik ilişkiler açısından da kullanma niyetinde olduğu yapılan değerlendirmeler arasında.
Dışişleri Bakanı Fidan’ın yanı sıra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da yakın zamanda Çin'e ziyaretlerde bulunmuştu.
Bayraktar'ın ziyaretinde özellikle enerji alanında işbirliği gündeme gelmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Çin’e resmi bir ziyaret gerçekleştirmek istediği ve aynı şekilde Şi Cinping'in de Türkiye’ye davet edilmesinin gündemde olduğu belirtiliyor.
Erdoğan’ın zirve sırasında çeşitli liderlerle ikili görüşmelerde bulunması bekleniyor.
Şi Cinping’in bu liderler arasında olup olmadığı henüz net değil.
Putin ile yüz yüze görüşme
Kazan zirvesinin Türkiye açısından diğer önemli başlığı Erdoğan ile Putin arasında yapılacak ikili görüşme.
İki lider Temmuz 24'ten beri ilk kez yüz yüze görüşecek.
Putin’in dış politika danışmanlarından Yuri Uşakov, 21 Ekim’de gazetecilere yaptığı açıklamada, iki liderin Kazan'da enerji işbirliği konusunu ele alacaklarını aktardı.
Uşakov, bu kapsamda Putin’in geçen senelerde önerdiği Türkiye’de doğalgaz enerji merkezi kurulması projesinin görüşüleceğini vurguladı.
Kremlin’den yapılan açıklamada da görüşmelerde ticari ilişkilerin ele alınacağı, 2023 yılında 55,4 milyar dolara çıkan hacmin daha da arttırılmasına odaklanılacağı kaydedildi.
Erdoğan-Putin görüşmesinde ikili ilişkiler kadar bölgesel konular da önemli yer tutacak.
Ankara, bir yandan Rusya-Ukrayna savaşının kalıcı bir anlaşmayla sona erdirilmesi çağrısında bulunurken, bir yandan da Karadeniz’de seyri sefer güvenliği için yeniden devreye girmeye çalışıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) ile 2022-2023 arasında işletilen Karadeniz Tahıl Girişimi’ni canlandırmak isteyen Türkiye, bu konuda hem taraflarla hem de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile temas içinde.
Kazan zirvesinde Guterres’in de katılacak olması bu konunun ele alınması için bir fırsat olarak görülüyor.
Zirvede, Orta Doğu’da yaşanan ve giderek artan gerilimin de ele alınması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konuda Türkiye’nin pozisyonunu muhataplarına aktarması bekleniyor.
