Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), nisanda tekstil ürünleri imalat sektörünün yıllık bazda yüzde 20,6 daraldığını, istihdam kaybının 104 bine ulaştığını bildirdi.
TEPAV'ın "İstihdam İzleme Bülteni"ne göre nisanda toplam sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 0,9 (404 bin), aylık olarak ise yüzde 3,6 (843 bin) azalarak 22 milyon 418 bin olarak gerçekleşti. Toplam sigortalı çalışanların yüzde 71,4’ünü oluşturan sigortalı ücretli çalışan grubu istihdamın genel seyrinde belirleyici oldu. Bu gruptaki yıllık değişim yüzde 2,5 (404 bin 474) azalış yönlü iken aylık olarak da yüzde 5,1 (851 bin 549) oranında azaldı.
Diğer taraftan, esnaf-çiftçi grubundaki yıllık değişim yüzde 0,6 azalış yönündeyken bu dönemde esnaf sayısında yüzde 0,2 (4 bin 177), çiftçi sayısında ise yüzde 2,6 (6 bin 242) azalma görüldü. Bu gruptaki aylık değişimler ise, esnaf sayısında yüzde 2,7, çiftçi sayısında ise yüzde 2,6 oranında azalma şeklinde gerçekleşti. Kamu sektöründe sigortalı çalışan sayısı ise yıllık olarak yüzde 6,5, aylık olarak ise yüzde 2,8 (91 bin 977) arttı.
İlk 4 ayda deprem öncesine göre 264 bin istihdam kaybı yaşandı
Ocak-nisan dönemine ait kayıtlı istihdam verilerinde deprem nedeniyle önemli değişimler gözlendi. Deprem öncesine kıyasla yaklaşık 264 bin istihdam kaybı olurken Kahramanmaraş, Malatya, Hatay ve Gaziantep’te düşüşler yüksek seviyelerini korudu. Ocak ayında deprem bölgesine ait istihdam bildirimlerinde yaşanan keskin düşüşler toplam kayıtlı istihdamda aylık olarak yüzde 3,4 gerilemeye neden olurken Şubat ve Mart aylarında ise sırasıyla yüzde 1 ve yüzde 0,4 artışlar kaydedildi. Nisan ayında ise artış eğilimi tersine dönüp yüzde 3,6 geriledi.
Dört aylık değişim toplam istihdamda 2022 yıl sonuna göre 264 bin 111 (yüzde 9,4) gerilemeye işaret ederken diğer taraftan yıllık verilere göre Malatya ve Hatay’da yüzde 15 ve üzeri, Hatay, Elâzığ, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Adana’da yüzde 5 ve üzeri işgücü kayıpları gerçekleşti. Ayrıca Kilis ve Osmaniye’de düşük de olsa istihdamda daralmaların yaşandı.
En fazla işsizlik ödeneği başvurusu Hatay’da gerçekleşti
Deprem sonrasında sağlanan istihdam destekleriyle işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği başvuruları deprem illeri kaynaklı olarak önemli oranda arttı. Ocak-Nisan 2023 döneminde, deprem bölgesinde yer alan 11 ilde işsizlik ödeneği başvuruları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29,6 oranında artarken en hızlı artışlar Hatay (yüzde 120,1), Kahramanmaraş (yüzde 107,4), Adıyaman (yüzde 96,1) ve Malatya’da (yüzde 89,2) gerçekleşti.
Bu dönemde Türkiye genelindeki artış yüzde 1 olarak kaydedildi. Diğer taraftan, işsizlik ödeneği başvurularının ilgili ilin sigortalı-ücretli istihdamına oranları incelendiğinde tüm deprem illerinde Türkiye ortalamasının (yüzde 4,35) üzerinde olduğu, en yüksek değerlerin de yine Hatay (yüzde 10,6), Kahramanmaraş (yüzde 12,9), Adıyaman (yüzde 10,5) ve Malatya’da (yüzde 12) gerçekleştiği görüldü.
Deprem sonrası kısa çalışma ödeneğinden yaklaşık 100 bin arttı
Kısa çalışma ödeneğinden faydalananların sayısı deprem sonrasında yaklaşık 100 bin arttı. İşsizlik ödeneğine başvuranların sayısı nisanda 574 bin 940 iken mayısta 696 bin 630’a; faydalananların sayısı ise söz konusu aylarda 243 bin 607’den 302 bin 81’e yükseldi. Diğer taraftan, kısa çalışma ödeneğinden faydalanan sayısı ocakta bin 261 iken izleyen iki ayda 100 bin 217’ye yükseldi ve haziran itibarıyla da 3 bin 129’a geriledi.
En fazla istihdam kaybeden sektör tekstil ürünleri imalatı sektörü
Nisan'da tekstil ürünleri imalatı sektörü, 103 bin 768’lik çalışan sayısı ile en fazla istihdam kaybeden sektör olurken yıllık değişiminde de yüzde 20,6 oranında daralma gerçekleşti. 89 alt sektörün 59’unda sigortalı ücretli çalışan sayısında azalma görüldü. Tekstil ürünleri imalatı dışında, perakende ticaret (45 bin 734), toptan ticaret de (42 bin 491) ve kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik (33 bin 91) çalışan sayısı olarak istihdamı en çok daralan diğer sektörler olarak sıralandı.
Oransal olarak bakıldığında ise istihdam en hızlı ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar sektöründe (yüzde 25,9) geriledi. Bu sektörü yüzde 20,6 azalışla tekstil ürünleri imalatı ve yüzde 20,5’lik azalışla hanehalklarının kendi ithalat faaliyetleri sektörleri takip etti.
