Ukrayna'da en ciddi insani krizin yaşandığı kuşatılmış şehir Mariupol'den kurtulanlar Zaporijya'da güvenli noktalara getirildi.
Rusya kuşatmasından ve ağır silahlı çatışmadan kurtarılan siviller 200 kilometrelik bir yolculuğun ardından Zaporijya'ya ulaştı.
Kurtarılanlar arasında, direnişin son kalesi olarak bilinen ve çok sayıda sivilin de sığınaklarda sıkıştığı Azovstal çelik fabrikasında bulunan 69 kişi de var.
Çelik fabrikasından ilk kez insani bir koridor açılarak sivillerin tahliyesi sağlansa da, içeride hala çok sayıda kişinin kurtarılmayı beklediği biliniyor.
BBC'ye konuşan bir kadın, "Dışarı çıkabileceğimize yönelik umudumuzu kaybetmiştik" diyor.
Son tahliyelerden önce birkaç kez daha kurtarma girişimi yaşanmış ancak bu girişimler başarısız olmuştu.
Fabrikadaki Ukraynalı savaşçılar, içeride hala sivillerin olduğu bilgisini verirken, onları kurtarmak için nasıl bir plan izleneceği belirsizliğini koruyor.
Pazar günkü tahliyelerin ardından Rus güçlerinin bombardımana devam ettiği de bildirilmişti.
Zaporijya'da ise güvenli noktaya ulaşan ve çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan siviller, gözyaşlarıyla karşılandı.
Tahliye edilen siviller arasındaki Katarina, 6 ve 11 yaşlarındaki iki çocuğuyla otobüsten indi. Sahip oldukları her şey, artık küçük bir sırt çantasına sığıyor.
O ve iki çocuğu yaklaşık 2 aydır Rus uçaklarının bombaladığı ve ağır kuşatma şartları altındaki çelik fabrikasında sığınıyor. Tek edinebildikleri, Ukrayna askerlerinin sağladığı kumanya olmuş.
Katarina şu sözlerle anlatıyor:
"Sabahtan geceye kadar bombalandık. Roketler, toplar, hava saldırıları... Çocuklarımız uyuyamadı. Sadece ağladılar. Korktular. Biz de korktuk...
"Buradan bir gün çıkabileceğimize dönük umudumuzu defalarca kaybettik. Şimdi Ukrayna'da olmaktan çok mutluyuz."
Ancak savaş onların memleketini çoktan yıkıp geçmiş: "Orada tek gördüğümüz, ortasında dev siyah delikler olan bloklardan ibaret. Apartmanlar delik deşik... Onlardan kalanları gördük."
Diğer bir sivil Irene, yanında 17 yaşındaki kızıyla görülüyor. Sonunda rahat bir nefes alıyorlar.
Irene, "Her gün, bu cehennemdeki son günümüz olacağını umarak yaşadık. Mariupol'de barış içinde evimize gideceğimizi düşündük. Fakat şimdi bu kent yokolmuş durumda" diyor.
Tahliye operasyonu, Birleşmiş Milletler (BM) ve Kızılhaç tarafından yürütüldü ve oldukça tehlikeli ve karmaşık yanlara sahipti.
Sahadaki BM çalışanları, bölgenin mayınlandığını fark etti. Kimi zaman top atışları nedeniyle geri çekilmeleri gerekti.
BM'nin operasyonda yer alan ekibinin lideri Rhodes Stampa, "Ekibimiz sivilleri dışarı çıkarmak için hareket ettiğinde hem Ukrayna hem Rusya tarafında temizlenmesi gereken mayınlar olduğunu gördük. Havan topu atışları yapılıyordu, nereden geldiği de belli değildi. Bir süre sonra durdu" diyor.
BM yetkilisi Stampa, dışarı çıkan sivillerin, yaşadıkları kentin yok olduğunu gördüğünü aktarıyor:
"Dehşete düştüler. Anlamak mümkün; iki aydır yer altında sığınaktalardı ve haberleri de görmemişlerdi.
"Şimdiye kadar hiç çimen görmemiş altı aylık bir bebek bile vardı. Kışın doğmuş ve çimin yeşilini henüz hiç görmemiş. Gördüğü yeşil çimlerde oynamak istedi."
BM, sığınaklarda insanların iki aydır dışarı çıkamadığını aktarıyor.
Bu operasyonda, Mariupol'den 100'ü aşkın kişi tahliye edildi. Ukrayna savaşı başladığından bu yana en ciddi insani operasyonlardan biri bu oldu.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, operasyonun uzun süren müzakereler ve arabulucuk sayesinde gerçekleştiğini aktardı:
"Mariupol'deki insanlarımızı çıkarmak için her şeyi yapmaya devam edeceğiz. Bu çok zor ancak oradaki sivil ve asker herkesi getirmeliyiz."
