Irak'ta dün yapılan yerel yönetim seçimleri ülkenin büyük bölümünde Şii ve Sünni Arap, kuzeyinde ise Sünni Arap, Kürt ve Türkmenlerin mücadelesine sahne oldu. “Küçük Irak” olarak anılan Kerkük’te ise en fazla oyu Kürdistan Yurtseverler Birliği KYB aldı. Resmi olmayan sonuçlara göre, Kürtleri Sünni Araplar ve Irak Türkmen Cephesi (ITC) takip ederken 6 yıl aradan sonra Kerkük’ün Kürt vali tarafından yönetilmesi ihtimali güçlendi. T24’e konuşan Irak Türkmen Cephesi’nden (ITC) Ali Mehdi, “Bütün Irak’ta Türkmenlerin bir tane bile genel müdürü yok. Bu şartlar altında seçime katılan bir toplum ne kazanabilir? Dünyanın gözü Kerkük’te. Dünyanın bir gözü Kerkük’te ise Türkiye’nin iki gözü olması lazımdı” dedi.
Yaklaşık 16 milyon kişinin oy kullanma hakkı bulunan Irak’taki yerel yönetim seçimlerinde çeşitli parti ve ittifaklardan toplam 5 bin 904 aday, 275 sandalye için yarıştı. Ülke genelinde düşük olsa da en fazla katılım Kerkük’te gerçekleşti. 275 sandalyeden 70'i ise kadın kotasına ayrıldı. Seçimler Kuzey Irak Kürt bölgesi hariç; 140. madde kapsamında kalan 14 vilayette gerçekleşti.
Fotoğraflar: AA
Irak'ta en büyük Şii tabanına sahip dini ve siyasi lider Mukteda es-Sadr ise seçimleri boykot ederek taraftarlarına sandığa gitmeme çağrısı yapmıştı. Bu nedenle ülkenin güneyi ve ortasında sandıklara katılım çok düşük düzeyde kaldı. Ülke genelinde sandıklara katılım yüzde 41 olarak gerçekleşti. İl Meclisi seçimleri her 4 yılda bir yapılması gerekirken 2013’te IŞİD saldırıları sonrası yaşanan güvenlik ve siyasal istikrarsızlık nedeniyle seçimler yapılamamıştı. İl Meclisleri ise 2019'da yaşanan protestoların ardından feshedilmişti. Kerkük'te ise en son yerel seçimler 2005 yılında yapılmıştı.
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na göre, Kerkük’te 813 bin 590 seçmen 18 yıl aradan sonra 318 merkezde kurulan bin 890 sandıkta biri Hristiyan kotası 16 sandalye için oyunu kullandı.
Kerkük'teki bileşenler 12 ayrı ittifak ile seçim yarışına girdi. Türkmenler, "Birleşik Irak Türkmenleri Cephesi Listesi"yle, Kürt partiler ise beş ittifak ve liste ile seçime katıldı.
10 Nisan 2003’ten 16 Ekim 2017’ye kadar Kerkük’ü yöneten, ancak tartışmalı bağımsızlık referandumu sonrası Irak Federal Polisi Gücü, Irak Ordusu ve Şii’lerden oluşan Haşdi Şabi güçlerinin denetimine geçen Kerkük’teki seçime etnik ve dini gruplar damga vurdu.
Kürtler 8 sandalyeyi zorluyor
Resmi olmayan sonuçlara göre, Kürt partiler Kerkük’te toplam 15 sandalyeden 7’sini garantiledi. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu tarafından Bağdat’ta yapılan açıklamaya göre Kerkük’te seçimin galibi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) oldu. KYB 5 sandalye kazanırken; Arap Koalisyonu 3, Türkmen Cephesi 2, Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 2, Arap Kaide 2, Arap İtikâfı 1 ve Hristiyan kotası 1 sandalye elde etti. Kotayı kazanan kadın Hristiyan adayın KYB’ye yakın olduğu ve seçimini KYB’den yana kullanmasının güçlü ihtimal olduğu ifade edildi.
Kürt valinin önü açıldı
Kerkük İl Meclisi, kota sistemiyle Hristiyanlara ayırılan bir sandalyeyle birlikte toplam 16 sandalyeden oluşuyor. KYB’nin 6’ncı sandalyeyi garantilemesiyle Kürtler Kerkük İl Meclisi’nde toplam sandalyenin yarısını elde etmiş olacak. Bölgedeki kaynaklara göre, bir sandalye kazanan içinde Şii Arap ve Türkmen oluşumların içinde yer aldığı Arap Kerkük Bizimdir İttifakı’nın İran’a yakın olması nedeniyle Kürtleri destekleme ihtimali yüksek. Bu durumda çoğunluğu elde edecek Kürtlerin, Kerkük’te valiliği alma ihtimalinin güçlenecek. Seçimler sonrası yürütülecek görüşme ve temasların ardından Kerkük’ü yönetecek valinin Kürt, Meclis Başkanı’nın ise Sünni Araplardan seçilmesi ihtimalinin yüksek olduğu ifade ediliyor.
Kerkük’teki oy dağılımı
Kerkük’te henüz kesin olmayan sonuca göre parti ve ittifakların aldığı oy dağılımı şöyle gerçekleşti:
-KYB: 139 bin 373 oy
-KDP: 46 bin 749 oy
-Yeni Nesil: 24 bin 620 oy
-Türkmen Cephesi: 72 bin 281 oy
-Kürt Kerkük Meşalesi: 6 bin 655 oy
-Arap Kaide: 59 bin 430 oy
-Arap İttifakı: 46 bin 65 oy
-Arap Kerkük Bizimdir: 21 bin 114 oy
Kerkük’te Türkmenlerin yoğun yaşadığı bazı seçim çevrelerinden KYB’ye blok oylar çıkması ise dikkat çekti.
Musul’da KDP ikinci sırada
Merkezi Musul olan Ninova vilayetinde ise Arap parti ve ittifaklar seçimde birinciliği elde ederken KDP, en çok oy alan ikinci parti oldu. Bu sonuçlara göre Kürt partileri KDP 4, KYB ise 2 sandalye kazandı
Musul’daki sonuçlar ise şöyle:
-Sünni Ninova Koalisyonu 141 bin 749 oy
-KDP: 127 bin 938 oy
-Sünni Ulusal Sözleşme Koalisyonu: 83 bin 82 oy
-Sünni Egemenlik Koalisyonu: 72 bin 787 oy
-Ulusal İlerici Koalisyon: 71 bin 156 oy
-Hasmi Watani Koalisyonu: 60 bin 123 oy
-Hadba Koalisyonu: 57 bin 292 oy
-Hawiyat Watani Koalisyonu: 53 bin 376
-KYB ve Komünist Parti: 45 bin 939 oy
-Irak Azim Koalisyonu: 44 bin 764 oy
ITC sonuçtan rahatsız
Kerkük’te seçime iddialı hazırlanan Irak Türkmen Cephesi (ITC), resmi olmayan sonuçların açıklanmasına temkinli yorum yaptı. ITC Başkanı Erşad Salihi, bekledikleri sonucun alınamamasından Seçim Komisyonu’nu suçlarken, 15 yıl Kerkük Meclis üyeliği yapan ITC Başkan Danışmanı Ali Mehdi ise 25 bin seçmenin parmak izi çıkmadığı için oy kullanamadığını, çoğunluğun ise Türkmen olduğunu söyledi.
“Başka yöntemle oynuyorlar”
ITC’yi zayıflatmak ve küçültmek için bir oyun sergilendiğini ileri süren Mehdi, “Geçen seçimlerde oyun başka şekildeydi, şimdi başka yöntemle oynuyorlar. İki gün önce asker ve polisler için özel seçim yapıldı. ‘Sistem bozuldu’ dediler. Seçim sonuçlarını çıkaramadık. Sandıklar seçim merkezine götürüldü. Bugün elle tekrar sayılacağı belirtildi. 50 bin civarında oy var. 50 bin oy kimin denetiminde sayılacak, şüphemiz var” dedi.
“Türkiye’nin iki gözünün Kerkük'te olması lazımdı”
Kerkük’teki seçim sonucunu T24’e değerlendiren Mehdi, “KYB’nin kazanması için dış güçler elinden geleni yaptı” diye konuştu. İsim vermeden İran’ı işaret eden Mehdi, gerektiği desteği alamadıkları için Ankara’yı da eleştirerek, şöyle dedi:
Ali Mehdi
“Irak’ta bir tane dış güç var… KYB’ye 2017’de söz verilmişti. KYB’nin başarılı olması bundan kaynaklı. Şii ve Sünni Arapların başbakanları, başbakan yardımcıları, 13 bakan ve 15 valisi var. Kürtlerin cumhurbaşkanları var; Irak parlamentosunda başkan yardımcıları, Kuzey Irak’ta hükümeti var, beş bakanı var. Her iki tarafın bankaları, petrol kuyuları var. Türkmenler bu şartlar altında seçime katıldı. Bütün Irak’ta Türkmenlerin bir tane bile genel müdürü yok. Bu şartlar altında seçime katılan bir toplum ne kazanabilir? Dünyanın gözü Kerkük’te. Dünyanın bir gözü Kerkük’te ise Türkiye’nin iki gözünün burada olması lazımdı. Şu anda Türkiye’den yapılan açıklamalar var, ancak geç kalındı.”
“Sakinliğinizi koruyun”
Kerkük’te resmi sonuçların açıklanması ile zaferini ilan etmeye hazırlanan KYB lideri Bafil Talabani de Kerkük’te seçmenlerine “Sakinliğinizi koruyun” diye seslendi. Talabani mesajında, “Birçok ulus ve toplumdan oluşan Kerkük’ün sevgili ve dirayetli halkını, kentte barışı korumaya ve zaferi barış ve huzur içinde ifade etmeye çağırıyorum. Zaferi hep beraber kutlayacağımıza söz veriyorum. Lütfen sakinliğimizi koruyalım. Kaos yaratmak KYB ve Kerkük halkının karakteri değildir” dedi.
“Kerkük, barışın sembolü”
Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani ise seçim sonrası bir açıklama yaparak, İl Genel Meclisi seçimlerinin ülke genelinde başarı ile gerçekleştirildiğini söyledi. Vaatleri arasında seçim yaptırmanın da olduğunu ifade eden Sudani, 2013 yılından bu yana ertelenen seçimlerin gerçekleştirilmesinin barış ve istikrarın güçlendirilmesine yönelik yeni bir adım olduğunu anlattı. Sudani, seçimin başarısının sembolünün Kerkük olduğunu, “Belki de bu başarının sembolü Kerkük’te seçimlerin yapılmasıydı. Bu yetkinin uygulanmasına yardım eden ve katkıda bulunan herkesi tebrik ediyoruz” sözleri ile aktardı.
