Ertuğrul Özkök
15 Ocak 2024…
ABD’nin San Diego şehrindeyim.
California’nın en güzel şehirlerinden biri…
Okyanus kenarındaki limanda yanlamasına bağlanmış bir uçak gemisi duruyor.
Burası Amerikan Deniz Kuvvetleri’nin en büyük üslerinden biri.
Bu uçak gemisi müze haline getirilmiş.
GÖZLERİM UÇAK GEMİSİNDE AMA KALBİM RIHTIMDAKİ BU HEYKELDE
Rıhtımdan bu devasa gemiyi seyrediyorum.
Kalabalık bir ziyaretçi grubu…
İnsanlar karınca gibi geminin her yerinden çıkıyorlar.
Bir an hayali bir Babil Kulesi geliyor gözümün önüne…
Gözlerim gemide ama aklım ve kalbim, hemen dibine oturduğu dev bir heykelde.
Amerikalı bir bahriyeli, bir kadına sarılmış ve öpüyor.
Dünyada ne olup bittiği ile biraz ilgilenen herkes bu heykeli gördüğü an tanır.
Çünkü insanlık hafızasına yerleşmiş bir ikonadır…
Nedir bu heykel? Neyi anlatır?
14 AĞUSTOS 1945 GÜNÜ ÇEKİLEN BİR FOTOĞRAF
Bu heykel insanlık hafızasına kazınmış bir fotoğraftan yapıldı.
Fotoğrafın İngilizce adı “V-J Day in Times Square…”
Yani “Times Meydanı’nda zafer günü…”
Fotoğrafı çeken kişi Alfred Eisenstaedt adlı bir fotoğrafçı.
Tam tarihi ile 14 Ağustos 1945 günü New York şehrinin Times Meydanı’nda çekildi.
Yani İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya’nın teslim olduğu gün.
Savaşın bitişi kutlanılıyor…
Fotoğrafta bir Amerikan deniz erinin, tanımadığı bir kadına sarılıp öpüşünü görüyoruz.
FOTOĞRAF LIFE DERGİSİ’NDE YAYINLANINCA SEMBOL OLDU
Bu fotoğraf “Life” dergisinde yayınlanınca, bir anda bütün dünyada savaşın bitişinin sembolü haline geldi.
1945-2024…
Yani tam 79 yıldır bu fotoğraf barışın kutlanışının ikonik sembolü olarak bütün dünyada bilindi ve milyonlarca defa kullanıldı.
Sonunda Amerikan Deniz Kuvvetleri de bunu bir heykel haline getirterek işte o rıhtıma koydu.
Böylece San Diego’nun da en önemli sembollerinden biri haline geldi.
(Bu fotoğraftaki kadının Greta Zimmer isimli bir diş sağlık elemanı olduğu öğrenildi.)
YAPAN RESSAM: BAŞKA BİR FOTOĞRAFTAN ALDIM
Heykel, Seward Johnson adlı bir sanatçı tarafından yapıldı.
Önce Florida’da Saratoga şehrine kondu, sonra San Diego’ya taşındı.
Ancak bunu Victor Johansen adlı bir başka fotoğrafçının çektiği kareden aldığını söyledi.
O fotoğrafın telif hakkı olmadığı için böyle söylediğini tahmin ediyorum.
Ama gören herkes bunun Times Square fotoğrafı olduğunu anlıyor veya öyle görüyor.
GEÇEN AY AMERİKAN GAZİLER BAKANLIĞI’NIN MEMORANDUMU
Şimdi sizi 1945’ten alıp, 29 Şubat 2024 gününe getiriyorum.
O gün Amerika Birleşik Devletleri Gaziler Bakanlığı, bakanlık bünyesindeki bütün birimlere bir “Memorandum” gönderdi.
Nedense bu memorandum pek dikkati çekmedi.
Oysa bakanlık yazısının başlığı hiç gözden kaçacak gibi değildi:
“Times Square Zafer Günü fotoğraflarının kaldırılması…”
GAZİLER BAKANLIĞI: BU ÖYLE MASUM BİR KUCAKLAMA DEĞİL
Yazıda bu fotoğrafın yıllarca barış gününü ve barışın getirdiği mutluluğu anlatmak için kullanıldığı belirtildikten sonra şöyle devam ediyordu:
“Ancak son zamanlarda burada deniz erinin kadını kucaklamasının kadının rızasıyla olmadığı, dolayısıyla bunun tacize girdiği ileri sürülmektedir.”
Dolayısıyla bakanlık şu kararları almıştı:
(*) “Bu fotoğrafın bakanlığa ait bütün birimlerden kaldırılması;
(*) “Bakanlık içi ve dışı yazışmalarda bu fotoğrafın kullanılmaması ve bu fotoğrafa atıf yapılmaması..”
BERNİNİ’NİN HEYKELİNDEKİ TECAVÜZE Mİ BENZİYOR?
Bazıları daha da ileri giderek fotoğraftaki hareketi, Bernini’nin ünlü “Perespone’ye Tecavüz” heykeline benzetiyordu.
Böylece 79 yıl boyunca barışın sembolü olmuş bir fotoğraf bir anda tacizin sembolü haline geldi.
MeToo böylece bir ikonoyı daha kırmıştı.
Şimdi gözler Amerikan Savunma Bakanlığı ve New York, New Jersey, Hamilton, Fransa’da Normandiya ve Havai’deki Pearl Harbour yönetimlerinde…
Bakalım onlar ne yapacak…
Onu da anlatayım.
HEYKELİN İLK ADI NEDEN DEĞİŞTİRİLDİ
San Diego şehrinde önünde fotoğraf çektirdiğim bu heykelin ilk adı “Unconditional Surrender’dı…”
Yani “Koşulsuz Teslim…”
Japonya’nın koşulsuz teslim bayrağı çekmesine gönderme yapıyordu.
Ne var ki bu kelime özellikle “MeToo” hareketinden sonra kadınlar tarafından “Gönülsüz” bir hareket olarak, yani taciz olarak değerlendirilmeye başlanınca heykelin adı değiştirildi ve “Embacing Peace” dendi.
Yani “Barışı Kucaklama..”
FOTOĞRAFI ÇEKEN VE FOTOĞRAFTA GÖRÜLENLER ARTIK HAYATTA DEĞİL
Fotoğraftaki denizci ve kadın kimdi?
Birçok kişi onların kendisi olduğunu iddia etti.
Ama kim oldukları kesinlikle belirlenemedi.
Bugün, fotoğrafı çeken, fotoğrafta görülen deniz eri ve kadın olduğu iddia edilenlerin pek çoğu artık hayatta değil.
Bilinen bir şey ise bugüne kadar hiçbir kadının çıkıp “O kadın bendim ve tacize uğradım” demedi.
AYNI HEYKEL 5 AYRI ŞEHİRE DAHA KONDU
Şimdi başka kadınlar ve erkekler çıkıp “Bu bir taciz” diyor ve “Zafer Mutluluğu” fotoğrafına karşı ilk zaferlerini de ABD Gaziler Bakanlığı’nda kazandılar.
Heykel o kadar popüler oldu ki, daha sonra birer replikası New York (Geçici olarak), New Jersey, Hamilton bölgelerine, Havai’deki Pearl Harbour limanına ve Fransa’da Normandiya’da bir yere kondu.
Bakalım MeToo’cular yeni adıyla bu “Barışı kucaklama” heykellerini de bir bir yıkabilecekler mi?
Yoksa değiştirildikten sonra verilen yeni ismi onu kurtaracak mı?
