Türkiye, İsveç ve Finlandiya tarafından iki İskandinav ülkesinin NATO üyeliği başvurusu kapsamında "Üçlü Muhtıra" çerçevesinde kurulan, ancak Türk hükümetince ocak ayında askıya alınan, "Daimi Ortak Mekanizma" toplantısına yaklaşık iki aylık bir aranın ardından perşembe günü Brüksel'deki NATO karargâhında devam edildi. Böylece Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasındaki Daimi Ortak Mekanizma toplantısının üçüncüsü gerçekleştirilmiş oldu. Üç ülkeden müzakerecilerin katıldığı toplantıda, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de hazır bulundu.
Görüşmelerden sonra NATO karargâhında düzenlenen basın toplantısında konuşan İsveçli Başmüzakereci Oscar Stenstrom, Türkiye'nin, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılım başvuruları konusunda Ankara'nın endişelerini gidermek için somut adımlar attığını kabul ettiğini belirterek, "Türkiye'nin hem İsveç hem de Finlandiya'nın bu anlaşma çerçevesinde somut adımlar attığını kabul ettiğini görüyoruz, bu da iyi bir işaret" dedi.
"İleriye doğru küçük bir adım atıldı" diye konuşan Stenstrom, üçlü görüşmelere devam edileceğini, ancak bir sonraki görüşme için henüz tarih belirlenmediğini kaydetti.
Stoltenberg'den temmuz öncesi onay çağrısı
NATO tarafından yapılan basın açıklamasında ise görüşmelerin açılışını gerçekleştiren Stoltenberg'in temmuzdaki NATO zirvesinden önce İsveç ve Finlandiya'nın katılımının tüm ittifak ülkelerince onaylanması çağrısını yinelediği belirtilerek, Finlandiya ve İsveç'in bu yönde attığı adımlardan övgüyle söz ettiği kaydedildi. Açıklamada Stoltenbeng'in, "Finlandiya ve İsveç Türkiye'nin meşru güvenlik kaygılarını gidermek için benzeri görülmemiş adımlar attılar" şeklindeki ifadelerine de yer verildi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da Türkiye-İsveç-Finlandiya Daimi Ortak Mekanizma Toplantısı'nın genel olarak olumlu bir havada geçtiğini, ancak iki ülkede atılan adımların Türkiye'nin söz konusu ülkelerin NATO üyeliğini onaylaması için yeterli olmadığını dile getirerek, "Türkiye'nin güvenlik endişelerini ve beklentilerini bir kez daha vurguladık" dedi. Kalın, "Bu ülkelerin alacağı tedbirler konunun gidişatını ve hızını belirleyecektir" dedi.
İsveç terör yasasını sertleştiriyor
İsveç hükümeti, Türkiye ile NATO müzakerelerinin yeniden başlaması öncesi parlamentoya terör yasalarını daha da sertleştirecek bir teklif sundu. Teklife göre gelecekte bir terör organizasyonuna iştirak etmek ya da bu tür bir katılımı finanse etmek suç kapsamına alınacak.
Perşembe yayımlanan yasa taslağına göre, söz konusu yasayı ihlal edenler uzun yılları bulacak hapis cezalarına çarptırılabilecek. İsveç makamları, böylece yasadaki bir boşluğun da kapatılacağını kaydetti.
Tasarının parlamento onaylanması halinde ilgili değişiklikler 1 Haziran'dan itibaren yürürlüğe girecek. İsveç'te ilgili yasanın sertleştirilmesi uzun yıllardır gündemde olmasına karşın taslağın parlamentoya yeni sunulması Türkiye ile NATO üyeliği konusunda yaşanan krizin aşılması çabalarıyla ilişkilendiriliyor.
Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgalinin ardından İsveç ve Finlandiya, NATO'ya katılmak için Mayıs 2022'de başvuruda bulunmuştu. Ancak Türkiye iki ülkenin üyeliğine itiraz ediyor. Türkiye, İsveç'i terör örgütlerine karşı yeterince önlem almamakla suçluyor. NATO üyeliği için ittifaka bağlı 30 ülkenin onayı gerekiyor. Türkiye'nin dışında Macaristan da iki ülkenin üyeliğini onaylamadı.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, terör yasasını sertleştirmeyi İsveç ve Finlandiya'nın haziran sonunda Türkiye ile yaptığı anlaşmada verdiği taahhütleri yerine getirmede çok önemli bir adım olarak nitelendirmişti. Nitekim o dönemde ilgili yasa değişikliği ile iki ülkenin NATO üyeliğinin önündeki Türkiye engelinin aşılacağı öngörülüyordu. Ancak Türkiye, Stockholm'de Kur'an-ı Kerim'in yakıldığı protesto gösterisine izin verilmesinin ardından ocakta ayında müzakereleri askıya almıştı.
